Nie długo się pan Zygmunt majątkiem Zawady cieszył, bo już w 1737 roku nie żył. 10 sierpnia 1737 roku powstał kolejny inwentarz tych
dóbr, który jest wyjątkowy*. Dzięki skrupulatności Imć Joanny Ołdakowskiej, możemy poznać
dokładnie wieś, jej pierwszego męża Imć Pana Podstolego Inowrocławskiego Zygmunta
Tarkowskiego.
 |
| Wstęp do inwentarza |
Na początku dokumentu dowiadujemy się, iż od dawna „zachodzi kontrowersja o granice przyległe,
pola i lasy między wsiami szlacheckimi Zawady, Konopki i Sikory”. Potem następuje dokładny opis majętności. Bór, lasy i łąki zaorywane i gajone, zasiane
ozimym żytem, pszenicą. Jarzyny zostało się : Jarki, grochu, jęczmienia,
owsa, gryki, pszenicy tyle, a tyle. Ogrody dwa warzywem różnym zasiane.
„Dwór w tyjże
majętności nowo wybudowany pod gontami. Na jednej stronie pokojów trzy z
pułapem, posadzką, oknami w ołów i okiennicami na żelazie. Drzwiami prostą
robotą z tarcic na zawiasach z klamkami i haczykami, piec zielony tylko w
pierwszym pokoju bardzo zły ze starego przestawiony, kominy zgruntu murowane.
Na drugiej stronie także pokojów trzy, bez pieca dwa tylko w trzecim piec mały
i ten potrzebuje przestawienia i okno jedne. Do inszych zaś pokojów są okna
nieoprawione znacznej poprawy potrzebujące. Okiennice na zawiasach. Pułap bez
polepy, posadzki nie masz. Kominy i fundament do pieca z gruntu murowane. Drzwi
także jako i w pierwszej stronie”.
Mobilia w tymże dworze. Meble: 5 stołów różnej wielkości, 10
stołków, 2 szafy. Obrazów w ramach na płótnie 5, bez ram 4, i jeszcze 2 inne. Obicia
„włóczkowe moją ręką robione w domu u
Rodziców moich”, itd.
Folwark do tego dworu na podwórzu z izbą, komorą, piekarnią, kuchnią.
Studnia. Browar. Sadzawki dwie „bez
konserwacji ryb dla wysychania”. Lamus na podwórzu z górą i piwnicą. Stodół
trzy w nich sąsieków siedem , wrót sześcioro na dwoje się otwierających. Obora
nowa. Stajnia, przy niej wozownia i chlew, w tych robocze konie stawiają.
Pszczół wszystkich pięcioro. Ogrodzenie tegoż od wrót dwojga wiązanych z
tarcic. Ogrodzenia tak przy polach jako też i ogrodach przez Moskwę spalone, „a teraz zgruntu ogrodzone już po śmierci
męża mego”.
Młyn na rzece na jedno koło z groblą, do którego
młynarz przychodzi i roczną arendę daje. Karczem dwie, w jednej mieszka arendarz, druga do
remontu.
Inwentarz
żywy: koni cugowych starych 4, koni roboczych 2, klacz 1 ze źrebięciem: „ z tem koń
gniady, którego Cybulski po śmierci męża mego wziął i stracił, koń bułany - tegom oddała OO Bernardynom za
duszę nieboszczyka”. Inwentarz rogaty: 27 krów w różnym wieku ”któregom więcej miała od Rodziców moich”,
nierogacizna i drób…
Statki folwarczne czyli : kłody, beczki, dzieże,
cebry, konwie, przetaki, siekiery oraz „piła
tracka złomana i kowadło ztłuczone”.
Myślistwo to
„sieci na zwierza trzy już dobrze zużyte,
psy legawe (wyżły) ułożone dwa, w tym
jeden dostał się JWJ mości Panu Kasztelanowi Brzeskiemu, drugi jest bardzo stary,
zeszedł z pola. Suka do ułożenia”.
Poddani Ciągli
(50 osób):
1. Stanek Rudziak z żoną bez
dzieci, robią oboje po 3 dni (pańszczyzny), chałupa nowa, stodoły nie ma, chlew
z chrustu, wołów parę, krów dwie z cielętami, owiec trzy, świnia jedna
wieprzek, wóz, socha, zasiewy i inna załoga.
2. Michał Chacko z żoną,
synów dwóch i córka, po dni trzy dwojgiem, chałupa stara, stodoła z dylów i
chlewek, wołów para, krowa jedna z cielęciem, wóz, socha, zasiew ozimny mały,
jęczmieniem i owsem Dwór zasiał.
3. Jan Nowik z żoną,
dzieci małych troje i syn starszy, wołów para, krowa jedna, owiec troje,
chałupa stara, stodoła z dylów, chlewa nie ma, wóz, socha, zasiew ozimny bardzo
mały, jary ze Dworu, gryki niema.
4. Michał Zieleski
z żoną, córka jedna, chałupa stara, stodoła wali się, załoga wołów para, krowa
z cielęciem, owca jedna, wozu nie miał teraz dany ze Dwora i kosa. Zasiew
bardzo mizerny, oziminy mało, jarzynę teraz ze Dworu zasiano i sochę ma dawną.
5. Benedykt Rudziak z
żoną, bez dzieci, braci dwóch przy niem, chałupa stara bardzo, stodoła i insze
budowiska jakokolwiek, wołów para, krowa z cielęciem, owiec czworo, wóz, socha
i zasiew jak należy.
6. Kazimierz Kulawiak z
żoną, syn jeden, córek trzy, chałupa stara, budowiska jakokolwiek, para wołów,
krowa jedna z cielęciem i jałowica, owiec pięcioro, świń cztery, wóz, socha i
inna załoga, zasiew jakokolwiek.
7. Adam Rudziak z żoną,
dzieci dwoje, wołów para, chałupa stara, stodoła upadła, nie ma nic zasiać i
założyć z gruntu potrzeba.
8. Wask z żoną, dzieci
wymarli, on sam prędko po mężu moim schorzały, nie mogąc robić żebrać poszedł.
Po nim krowa została oddana Adamowi, woły rozdane - jeden Kazimierzowi - na
miejsce tego co się rozbił na lodzie, drugi Michałowi Chackowi na miejsce
starego, którego przedał nieboszczyk. Woza, sochy nie miał i nic więcej.
9. Józef Zdun
Wysocki z żoną, synów dwóch. Jeden w domu, drugi Franciszek dawno u ludzi,
córek trzy. Chałupa i inne budowisko dobre. Wołów para, krowy żadnej, kóz
cztery, owiec cztery, świnia jedna, wóz, socha i inna załoga, powinności jako inni.
10. Jędrzej prętko po śmierci
Męża Mego umarł, żona bez dzieci została, wołów para, z tych oba dwa oddane
Adamowi jako wyżej ma, ponieważ tułał się między ludźmi przyszedł tylko przed
śmiercią męża mego i teraz mu oddane woły.
11. Mikołaj Koślarczyk z żoną
bez dzieci, chałupa zła bardzo, stodoły ani żadnego budowiska nie ma, wołów
para, krowa z cielęciem, wóz i socha, świni dwoje, owiec dwoje, zasiew
jakokolwiek.
12. Froncek we dworze za
pastucha, żona w chałupie bardzo upadłej i ze wszystkim zrujnowanej. Nie ma
nic, tylko dzieci pięcioro małych.
13. Fiedor z żoną,
przychodni u Żyda służy, bez chałupy, nie ma nic i powinności żadnej.
14. Stankowa wdowa
Zdunowa stara, córka jedna we Dworze, chałupa rozwalona, powinności żadnej.
15. Wojtkowa Chockowa
stara z chłopcem małym, nie sieje nic, komorą mieszka.
1.
Regestr rzeczy pozostałych i sukien.
„Kontusz przechodzony
z szara - popielaty, drugi kawowy dobrze przechodzony oddany w zasługach
Targońskiemu i żupan stary. Żupan atłasowy przechodzony, drugi toże atłasowy. Pas
jeden sekieski**
złotem przerabiany… Drugie futro białe także króliki gronostajkami obłożone z
pod kontusza, spodnie kitajowe nowe, szabla pozłocista węgierka, szabel
czarnych dwie - jedna złamana, „rząd suty biały, którego nieboszczyk pożyczył Imć
Panu Janowi Wyszyńskiemu - siostrzeńcowi swemu dotąd w Saxsoniji będącemu, drugi
rządzik czerkieski pozłocisty - ten nieboszczyk pożyczył nieboszczykowi, IMci Panu Franciszkowi, bratu swemu”. Kulbak dwie
czarnych ze wszystkim porządkiem z tych, jedną wziął Cibulski i odjechał. Guzików
złotych dętych od żupana dziewięć, pięć z rubinkami, a cztery bez rubinków.
Spinka srebrna rubinków10 małych we środku szkło, kobierców dwa”.
Naczynia kuchenne.
„Kocioł piwny
dużo przepalony, alembik***
z dwiema rurami i czapką pięciogarncowy, dwie konewki miedziane, dek miedziany,
flasza jedna nadpsowana, z cyny półmisków dwanaście, mis trzy, talerzy osiem, dwa
lichtarze, starych łyżek blaszanych dwanaście, skrzyń dwie, sepecik gdański**** moździerze dwa jeden mały drugi duży”.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz